İş Akışınızda Çözüm Gazeteciliğini Nasıl Uygularsınız?

Çözüm gazeteciliğini haber odanıza sürdürülebilir bir şekilde taşımaya hazır mısınız? İşte Çözüm Gazeteciliği Ağı’nın haber odalarıyla iş birliklerinden toplanmış en iyi uygulamalardan bazıları:

Yanlış kanı ve yorumları öngörün ve engelleyin.

Çözüm gazeteciliği fikri çoğu gazetecide anında bir yankı bulur. Fakat bazıları bu yaklaşımı ya da çözüm gazeteciliği kavramının kendisini dahi kafa karıştırıcı bulabilir; bunun kulağa taraf tutma, halkla ilişkiler şişirmesi ya da “iyimser habercilik” gibi geleceğinden endişe duyabilir. Bazıları ise yeni bir şey denemekten hoşlanmıyordur sadece.

ÇGA Eğitim Laboratuvarı, sizi çözüm gazeteciliği ile ilgili bu kavram karmaşasını gidermek üzere hazırlar. Daha fazla cephane için, Çözüm Hikâyeleri Takipçisi’ni kullanın ya da haber odanızda yüz yüze bir atölye çalışması için başvuruda bulunun.

Haber önceliklerinizi yeniden gözden geçirmeye hazır olun.

Sorunlar bağırır; çözümler fısıldar. Sorun odaklı hikâyelerin –uçak kazaları, ateş açan polisler, salgın hastalıklar, hatta bir su borusunun patlaması– çoğu burnunuzun dibindedir, haber olmayı talep eder. Alıntı bulmak çoğunlukla kolaydır. Öte yandan çözüm odaklı hikâyeler, nadiren flaş haber olabilir (yine de flaş haberlerin takipçisi olarak uygulanabilirler). Kurumsal habercilikte çoğu zaman olduğu gibi, haber değeri taşıyan tepkiler haberciler kasten araştırıp ortaya çıkarmadıkça saklı kalmaya mahkumdur.

Çözüm gazeteciliği ile ilgilenen editörlerin asıl sorması gereken soru, haber odasının kıt kaynaklarının bu hikâyelere ne zaman harcanacağıdır. Sonuç olarak şu sorulara kafa yormak gerekir: İzleyicilerimize sunabileceğimiz en anlamlı, en değerli hikâyeler hangileridir? Kamuoyunda tartışılanlarda ne eksik? Ve hangi hikâyeleri sırf sürekli ele aldıklarımız onlar olduğu için ele almaya devam ediyoruz?

Gazetecilikteki kaynak baskısı bugün pek çok editörü yapacağı haberin ihtiyaçları hakkındaki temel varsayımı yeniden düşünmeye itiyor. Uygulamada bunun karşılığı şu soruları sormak olabilir: Okul kurulu toplantısını mı (yine) haber yapmalıyız yoksa okulların disipline olan yaklaşımının nasıl değiştiğini araştırsak muhabirimizin zamanını daha iyiye kullanmış olur muyuz? Ya da: Şehrimizdeki son ateş açma olayına mı odaklanmalıyız yoksa muhabirimizi ateşli silahların yol açtığı şiddeti azaltmayı başarmış görünen yakınlardaki şu şehre mi yönlendirmeliyiz?

Öncüleri bulmaya çalışın.

Meslektaşlarınızı düzenli olarak şu soruları sormaları için cesaretlendirecek editörleri ya da yazarları tespit edin: “Bu hikâyenin ele alınacak bir çözüm açısı var mı? Bununla kim daha iyi başa çıkıyor?” Haber odasına çözüm gazeteciliğini dahil etmeye inanan insanlarla çalışın. Onlardan günlük teslim süresi baskısı altındayken dahi ivmeyi korumalarını isteyin. Mümkünse, bu soruları düzenli olarak sormaları için, şampiyonları farklı bölümlere atayın. Zamanla, muhabirler çözüm gazeteciliğinde tecrübe kazandıkça, bu tepki bir refleks hâlini alacaktır. Muhabirler içgüdüsel olarak daha önce sormadıkları soruları sormaya başlarlar ve kendiliğinden başkalarının düşüncelerini paylaştıkları kişiler, akıl hocaları olurlar.

Bir hikâye ya da yazı dizisi önerisinde bulunun.

Haber odası çalışanlarını çözüm gazeteciliği ile tanıştırırken, elinizde bazı uygulanabilir ve uygun hikâye fikirleri olması faydalıdır. İdealde, bu fikirler çözüm gazeteciliğinin üzerine inşa edilebileceği ya da tamamlayabileceği öncelikli haber alanlarına dair potansiyelleri aydınlatmalıdır. Esas olan tartışmayı varsayılandan uygulanabilir olana, “Çözüm gazeteciliği mi yapmalıyız?” sorusundan “Bu hikâyeye ne dersiniz?” sorusuna taşımaktır. Bir hikâyenin haberinizdeki kritik bir boşluğu nasıl doldurduğunu açıklayın. Sonra: Bunun üzerinde kim çalışacak? Sosyal medya planımız nedir? diye sorun. Gazetecilerin çözüm odaklı hikâyeler sunmasını teşvik edin fakat başlamak için o zamana kadar beklemeyin.

Fırsat kollayın.

Bir son dakika haberinde, muhabirler size fikirlerle geldiğinde ve günlük haber toplantılarında haberi ele almaya dair planlar ortaya sürüldüğünde, habere bir çözüm bakış açısı getirebilecek fırsatlara karşı farkındalık geliştirin. “Burada çözümcü bir açı var mı?” sorusu editoryal bir tartışmayı hızla daha zengin ve daha verimli bir haber stratejisine dönüştürebilir.

Belli başlı hedefleriniz olsun.

Bir editör olarak, haberinize çözümü katmanın en kolay yolu bunu muhabirlerden istemek ve onlara gereken zamanı tanımaktır. Ne görmek istediğiniz konusunda açık olun. Belki her ay bir çözüm odaklı hikâyeyle ya da belki her muhabirin araştırmasına “Bunda kim daha başarılı oldu?” sorusunu eklemesiyle başlayabilirsiniz.

Kaliteli çözüm haberciliğini öne çıkarın.

Editörler kaliteli çözüm gazeteciliği üreten muhabirleri ödüllendirerek bu uygulamayı destekleyebilir. Ödüller iyi bir iş çıkarıldığında tebrik etmek, ön sayfada yer vermek ya da diğerlerinin eski habercilik alışkanlıklarından kurtulmaları için yaratıcı yollar öneren gazetecileri haber odasında takdir etmek kadar basit de olabilir. Bazen basın kurumları ve diğer haber organizasyonları ödüllendirmeyi kendileri yapar: Fayetville Observer’ın “Güvenliği Aramak” dizisi North Carolina Basın Birliği’nin yıllık yarışmasında kurumsal habercilik dalında birincilik ödülü kazandı. Ayrıca The Seattle Times’ın “Eğitim Laboratuvarı” çalışması Associated Press Medya Editörleri’nin açılışında toplulukla bağ kurma dalında Gazetecilikte Mükemmeliyet ödülünü kazandı.